We komen er samen wel uit met mediation
maandag 19 september 2011
Gepubliceerd in De Zaak
Mediation werkt (maar niet altijd)
Een leverancier die voor een wanprestatie toch geld wil zien. Een compagnon met wie niet meer is samen te werken. Een mediator kan vaak beter helpen dan een dure advocaat. Maar niet altijd. Drie ondernemers over hun ervaringen met mediation.
Geschil 1
Ruzie met een leverancier
Ondernemer Cok Buskermolen krijgt het aan de stok met een drukkerij over een verkeerd uitgevoerde opdracht. De drukkerij weigert de fout te herstellen. Als Buskermolen op zijn beurt de rekening van 8000 euro weigert te betalen, wordt hij voor de rechter gedaagd.
Na anderhalf jaar procederen, krijgt Cok Buskermolen het advies van zijn advocaat een mediator in te schakelen. Als hij hoort dat de tegenpartij ook meer dan genoeg heeft van de slepende rechtzaak, stelt hij voor om samen naar een mediator te gaan. Tijdens hun eerste afspraak met de mediator zitten de twee ondernemers voor het eerst weer samen in een kleine ruimte. De mediator drukt hun op het hart sámen tot een oplossing te komen. Daarna mogen beide partijen van haar hun verhaal doen. Buskermolen: ‘Ik vond het prettig om met een neutrale persoon het probleem van verschillende kanten te bekijken. Niet dat ik hierdoor begrip kreeg voor het standpunt van de tegenpartij, maar kon de zaak nu wel beter relativeren. Ik hoefde niet meer zo nodig mijn gelijk te halen. Ik wilde gewoon zo snel mogelijk van het gezeur af.’ De volgende stap in de mediation was het vinden van een oplossing. Buskermolen: ‘De mediator vroeg aan de tegenpartij of deze alsnog mijn opdracht opnieuw wilde uitvoeren, maar dat was niet meer nodig. Ik had dit al laten doen door een ander bedrijf. Toen ze aan mij vroeg aan welke oplossing ik dacht, stelde ik voor dat ik me zou uitkopen. Als de tegenpartij de hakken in het zand zet, grijpt de mediator in. Ze wijst erop dat halstarrig gedrag geen zin heeft, en dat heeft effect. Na anderhalf uur komen de ondernemers tot een akkoord: de afkoopsom van Buskermolen bedraagt 3000,-. Kosten voor de mediation: géén. Het eerste gesprek is bij deze mediator gratis.
Een jaar later
Cok Buskermolen van Drukkerij Buskermolen uit Uithoorn: ‘Achteraf gezien had ik beter meteen een mediator kunnen inschakelen. Als ik had geweten dat procederen me meer dan 3500 euro zou kosten, was ik er nooit aan begonnen. Mediationa kan absoluut een gang naar de rechter voorkomen, als je zelf niet meer weet hoe je het probleem moet oplossen. Deze mediation is zo goed gelukt, omdat bij ons allebei de wil bestond om eruit te komen’
Geschil 2
Werknemers hebben er geen zin in
Boekhandelaar Hans de Bruin raakt in conflict met twee werknemers als hij op zomervakantie wil.
De twee parttimers weigeren de boekhandel voor anderhalve week over te nemen. Ook zien ze het niet zitten om vakantiedagen op te nemen in het hoogseizoen. Juist als hun baas op vakantie gaat melden ze zich ziek.
Kan mediation de lucht klaren? Op advies van de arbo-arts volgt Hans de Bruin twee keer een mediation. Eerst met de ene werknemer, dan met de andere. De eerste mediation mislukt, maar de tweede mediation verloopt wel goed. Tijdens de eerste sessie krijgt de boekverkoper te maken met een mediator, die is aangesteld door de arbo-arts. De Bruin: ‘Ik had me erop ingesteld dat hij ons nader tot elkaar zou brengen, maar dat was zijn inzet helemaal niet. Toen ik vroeg wat het plan was, verklaarde mijn werknemer doodleuk dat ze het bedrijf wilde verlaten met een afkoopsom!’
Als de Bruin tegensputtert, benadrukt de mediator dat een exit-gesprek de beste oplossing is. De Bruin: ‘Ik voelde me compleet overvallen. Ik dacht dat we een oplossing zouden zoeken voor het vakantieprobleem.’
De Bruin vraagt vervolgens aan de mediator om een lagere afkoopsom te bedingen. Na drie uur praten, besluit de mediator echter dat verdere bemiddeling geen zin heeft. De twee slagen er niet in overeenstemming te bereiken. Bij de tweede mediation lukt dit wel. De Bruin weet vanaf het begin waar hij aan toe is. Ook heeft hij op eigen kosten een mediator ingeschakeld met verstand van arbeidsrecht. De mediator geeft heldere antwoorden op vragen van de werknemer. Hierdoor stijgt bij beide partijen de bereidheid om te zoeken naar een uitweg. Na een aantal gesprekken zijn ze eruit: de werknemer krijgt vier maanden loon doorbetaald en wordt vrijgesteld van arbeid. De Bruin: ‘Ik vond alles beter dan een afkoopsom, met deze uitkomst had ik vrede.’ Kosten van de eerste mediation: géén. Kosten van de tweede mediation: 1600 euro voor zes gesprekken. De kwestie met de eerste werknemer ligt inmiddels bij de kantonrechter.
Een jaar later
‘Mediation is geen wondermiddel,' zegt De Bruin, 'maar heeft wel kans van slagen als beide partijen er positief instappen. Een juiste en zorgvuldige keuze van een mediator en een heldere probleemomschrijving zullen zeker bijdragen aan een succesvolle mediation. Ik vind het jammer dat de eerste mediation zo slecht is verlopen. De eerste mediator ging uit van een vooropgesteld plan en liet na om mij daar vanaf het begin bij te betrekken. Als ik vooraf had geweten dat mijn werknemer weg wilde, dan was ik heel anders dat gesprek in gegaan. Ik had me er veel beter op kunnen voorbereiden: ik heb er begrip voor als werknemers hun contract opzeggen, maar ik schrik er wel voor terug om ooit nog vaste krachten in dienst te nemen.’
Geschil 3
Ruzie met een compagnon
Grafisch ontwerper Schippers merkt dat zijn compagnon niet meer met hem overweg kan na haar zwangerschapsverlof.
Vlak voordat ze met verlof ging, hebben de zakelijke partners een nieuw bedrijfspand gekocht en ingericht. Ze verwijt hem nu dat hij te weinig overleg pleegt over de inrichting. Als Schippers voorstelt om uit elkaar te gaan, weigert zij om zich te laten uitkopen.
De compagnon van Schippers stelt voor om een mediator in te schakelen. Het tweetal spreekt af om de werkrelatie vlot te trekken óf op een goede manier uit elkaar te gaan. Maar tijdens de mediation slaat de sfeer om. Schippers' compagnon wil zich nog steeds niet laten uitkopen. Als Schippers oppert dat zij dan maar hem moet uitkopen, eist ze dat hij genoegen neemt met een veel lager bedrag. Hij zou hun bedrijf grote schade hebben berokkend en klanten hebben weggejaagd. Als de mediator vraagt wat zij bedoelt, krijgt Schippers nogal wat beschuldigingen voor de voeten geworpen. Schippers: ‘Ze probeerde me zwart te maken, zodat de mediator partij voor haar zou kiezen.’ Maar als de mediator om bewijs vraagt, kan ze dat niet geven. Ook in de volgende gespreksrondes blijft zijn compagnon zich verzetten. Schippers: ‘Uiteindelijk schreef ze zelfs een mail aan de mediator, waarin ze beweerde dat ik geen zin meer had in de mediation. Ze bleef daarin volharden, ook nadat ik haar en de mediator liet weten dat dit toch echt een misverstand was.’ Als de mediator haar in een brief vraagt om zich positiever op te stellen, schrijft ze hem een brief terug en scheldt hem de huid vol. Ze is niet meer op de gesprekken verschenen. Kosten voor de mediation: 1600 euro voor zes gesprekken.
Een jaar later
Schippers: ‘Het heeft niet geleid tot een oplossing, maar ik ben wel een ervaring rijker. Achteraf vind ik het de moeite van het proberen waard. Mediation je veel ellende besparen, mits de mediator erin slaagt om het echte probleem boven water te halen. Hij heeft dat bij ons ook wel geprobeerd, maar ik vermoed dat mijn collega nooit de intentie heeft gehad om eruit te komen. Ik vermoed dat ze er domweg op uit was mij van wanprestatie te beschuldigen en zo de uitkoopsom lager te krijgen. Ze zocht naar een makkelijke manier om van me af te komen. Maar dat is haar niet gelukt. Uiteindelijk wilde het personeel ook niet meer met haar verder en ben ik op een andere locatie opnieuw begonnen.’
De namen van twee van de drie ondernemers zijn om redenen van privacy gefingeerd
[Kader:] Wat maakt mediation succesvol?
Mediation werkt alleen als beide partijen eruit willen komen. Als een van de twee de hakken in het zand zet, dan heeft mediation (bijna) geen kans van slagen. Vanaf het begin moet duidelijk zijn wat het doel is: gaan de twee strijdende partijen samen verder of uit elkaar? De mediator moet in overleg met de strijdende partijen uitvinden welke oplossingen er zijn, en bijsturen als er een patstelling ontstaat. Een juiste en zorgvuldige keuze van een mediator zal zeker bijdragen aan een succesvolle mediation. Check de site van het Nederlands Mediation Instituut (nmi-mediation.nl) voor adressen van geregistreerde mediators. Er zijn mediators die zijn gespecialiseerd in uw branche of vakgebied waardoor ze weinig uitleg nodig hebben. Maar vaak is een niet-gespecialiseerde mediator net zo goed, omdat deze zich vooral concentreert op het in gesprek blijven.