Skip to main content

Telecom

Verdrijft E-voucher de prepaidkaart?

donderdag 01 maart 2007

Gepubliceerd in ConneXie 

Het gestoei met de prepaidkaart lijkt definitief tot het verleden te horen.

Vanaf deze zomer is het mogelijk om bij de meeste winkelketens het beltegoed elektronisch op te waarderen. De kassier verschaft op verzoek een bonnetje met een opwaardeercode van de betreffende  operator, het zogenaamde e-voucher. De markt is vol lof over de nieuwe toepasing, maar onduidelijk is in hoeverre het opwaardeersysteem bij de consument in goede aarde valt.

Beltegoeden opwaarderen kan voortaan elektronisch. Als een klant bijvoorbeeld een Orange opwaardeerkaart van 20 euro wil, tikt de winkelier een code in op zijn automaat bij de kassa. Via een modem maakt de terminal contact met een centrale computer en enkele seconden later print de automaat een bonnetje uit. Op thermisch papier staat nu met de Orange-code de oplaadwaarde van 20 euro vermeld. Op de printbon, het e-voucher genaamd, staat net als op de oude kraskaarten de naam van de provider, de activeercode, de beltegoedwaarde en de opwaarderingsinstructie.
 
De e-voucher zal spoedig op grote schaal verkrijgbaar zijn. Het systeem dat elektronisch opwaarderen in de winkel mogelijk maakt, is deze zomer in Nederland aan een razendsnelle opmars begonnen. Gestimuleerd door de opgetogen operators worden zowel winkeliers als consumenten meegezogen. Net als de twee grootste Nederlandse distributeurs van de terminals voor e-vouchers, Paybase en Alphyra, geloven zij dat het nieuwe systeem alleen maar voordelen brengt voor alle partijen. Het opwaardeerbonnetje zou het in zich hebben om de oude vertrouwde kraskaart voorgoed naar het verleden te verbannen.

Omslachtig

De e-voucher is overgewaaid uit Groot-Brittannië. De Britten konden enkele jaren geleden al met een pinpas hun beltegoed opwaarderen. In de praktijk bleek dit systeem niet goed te werken. Gebruikers waren vaak hun kaart vergeten, als ze hun telefoon wilden opwaarderen. Ook vonden ze het niet prettig om zo’n pas thuis te hebben liggen, waardoor kinderen stiekem met het tegoed van hun ouders konden bellen. De Britten zijn toen overgestapt op de e-voucher. Deze methode is omslachtiger omdat eerst ingebeld moet worden, maar uiteindelijk wel gebruiksvriendelijker.

De prepaid markt is momenteel in Nederland goed voor 700 miljoen euro op jaarbasis. In 2002 was het marktaandeel van e-vouchers nog 0 procent. In 2003 stijgt dit naar verwachting naar 15 tot 20 procent. Voor 2004 verwachten analisten dat meer dan 50 procent van de opwaardeerkaarten elektronisch verkocht zullen worden. De mobiele telefoniemarkt telt circa 12 miljoen gebruikers verdeeld over circa 30 procent abonnementhouders en 70 procent prepaid-bellers. Deze laatsten schaffen jaarlijks zo’n 33 miljoen opwaardeerkaarten aan. Van de totale markt van prepaidkaarten -vorig jaar goed voor 660 miljoen euro- wordt ongeveer negentig miljoen via supermarkten verkocht.

Bloemkool

Het aanbod van prepaidkaarten in ons land is enorm. Er zijn momenteel ongeveer 15.000 verkooppunten voor deze opwaardeerkaarten van de verschillende aanbieders. Al deze verkooppunten moeten een voorraad in huis hebben om aan de vraag te kunnen voldoen. De productie en distributie van de kraskaarten kost operators als KPN, Vodafone, T-Mobile, Orange en Telfort handen vol geld. Tijd dus om de kostbare kraskaarten te vervangen door een goedkoper alternatief. Voor e-voucher hoeven de aanbieders in principe alleen de codes voor de verschillende beltegoeden aan te leveren.

Toch is de e-voucher ook niet alles. De huidige prepaidkaarten zien er flitsend uit, terwijl een prepaid beltegoed bij een e-voucher op een nietzeggend bonnetje wordt afgedrukt. Het beltegoed staat bij wijze van spreken onder de bloemkool van het kassabonnetje. De opwaardeerbon is door zijn beperkte omvang minder geschikt voor het vermelden van verkoopinformatie. De zichtbaarheid van het netwerk gaat daardoor op de kraskaarten grotendeels verloren.

De kans op verlies van het kostbare beltegoed stijgt. Bij het inpakken kan de opwaardeerbon in de haast over het hoofd worden gezien. Telecombedrijf Vodafone en supermarktconcern Albert Heijn proberen dit probleem voor te zijn. Bij de aanschaf van een e-voucher krijgen klanten een kartonnen hoesje om het bonnetje in te bewaren. Een maatregel die de opwaardeerbon volgens de aanbieders tevens aantrekkelijker zou maken als presentje. Veel mensen schaffen de prepaidkaarten aan als cadeau, maar zullen daar mogelijk vanaf zien bij het kleurloze bonnetje.

Een ander nadeel is dat de opwaardeerbon niet verkrijgbaar is bij automaten, zoals nu met kraskaarten gebeurt. Het is daarom onzeker of de e-vouchers het oude opwaardeersysteem geheel kunnen vervangen. “We stoppen niet met de productie, zolang nog vraag is naar kraskaarten,” zegt Steve Hufton van KPN Mobile. “De verwachting is dat winkeliers nooit beide methoden zullen voeren.”

Sticker

Gote winkelketens stappen deze maanden over op e-vouchers. Naast Albert Heijn, Postbank, Texaco en Freerecord Shop bieden ook Shell en diverse telefoonwinkels de nieuwe opwaardeervariant aan. De komende maanden zullen andere winkels volgen, zo is de verwachting van marktkenners. Aan een sticker met de logo’s van de verschillende aanbieders is te zien of ze de dienst aanbieden. Volgens John Miller van Jes Telecom, een groothandel die terminals plaatst, zal de belangstelling verder toenemen als gecombineerde automaten op de markt komen waarmee de consument tevens kan pinnen. “Sommige winkels hebben niet genoeg ruimte op de toonbank en willen alle betaalhandelingen liever met één apparaat afhandelen.”

Niet elke winkelier zit op het e-voucher te wachten. In Engeland zijn de operators al enkele jaren verder en niet iedereen wil mee. Sommige detaillisten die maar één kaart per dag verkopen zijn te klein om over te stappen op het systeem. Weer anderen verkopen de kraskaarten vooral als cadeau’s en willen die niet missen. Een enkeling kijkt liever eerst de kat uit de boom. Maar winkeliers lijken nauwelijks te kunnen ontkomen aan het e-voucher. Miller: “De providers oefenen druk uit door alleen kraskaarten met hele hoge waarden te leveren. Kaarten van bijvoorbeeld 50 euro zijn nu eenmaal minder gewild dan een kaart van 10 euro.”

De e-voucher biedt niettemin veel voordelen. Detaillisten hoeven geen diefstalgevoelige kraskaarten meer op voorraad te hebben. Transporten met miljoenen kaarten zijn overbodig. Winkeliers hoeven de kaarten niet meer vooruit te betalen en nooit meer nee te verkopen. De e-vouchers zijn fraudebestendig en maken een snellere administratie door automatische rapportage mogelijk. Waar winkeliers nu nog van vijf operators kaarten moeten aanbieden, hebben ze bij e-voucher maar één terminal per kassa nodig.

De terminal is goed beveiligd. Iedere verkoper heeft een persoonlijke code die hij moet  intoetsen om het bonnetje te printen. “Een manager moet bij een vertrokken werknemer de pincode eruit halen om diefstal nadien te voorkomen,” waarschuwt directeur Remco Nederpel van Paybase. Zijn bedrijf verhuurt de apparatuur voor e-vouchers aan geïnteresseerde winkeliers. “Per verkoper is een verkoopschema verkrijgbaar. Het is mogelijk om met dit overzicht aanslagen te vergelijken met het aantal uitgeprinte e-vouchers. Als er maar drie bonnetjes in de kassa zijn aangeslagen terwijl er vijftig zijn geprint, dan klopt er iets niet.” 

Gebroken nagels

De e-voucher moet mobiel bellen nog aantrekkelijker maken. Gebruikers hoeven de opwaardeerkaart niet meer te krassen, wat gebroken nagels of het zoeken naar een muntje scheelt. Ze gaan niet meer voor niks naar de winkel, omdat de kaarten altijd op voorraad zijn. Bellers hoeven in de supermarkt niet meer apart naar de servicecounter, maar kunnen bij iedere kassa terecht voor de prepaid-opwaardeerbon. Desondanks is het nog onduidelijk hoe aantrekkelijk de consument het e-voucher gaat vinden.

De kraskaarten verdwijnen grotendeels uit het winkelassortiment. Klanten kunnen alleen nog bij de kassa terecht voor een opwaardeerbon. Een speciale actie met -warempel- voorgedrukte kaarten voorzien van een streepjescode, moet klanten in de Albert Heijn ertoe bewegen om het e-voucher aan te schaffen. Kevin Zuidhof van Orange: “Herkenbaarheid is nodig. Klanten willen toch iets in handen hebben om hun beltegoed in ontvangst te nemen.”

Bij de aanschaf kan het mogelijk misgaan. Het opwaardeerbonnetje kan verward worden met de gewone kassabon. De kassier kan nalaten om het bonnetje te geven. Klanten moeten het beltegoed ter plekke opwaarderen om het bonnetje niet te vergeten. De wachttijd bij de kassa duurt langer als iemand pint én opwaardeert. Niet elke zaak heeft alle aanbieders in het pakket. Zo kan een klant van Vodafone niet terecht bij Albert Heijn voor e-voucher.

Volgens Hans van Willigen van Megamax, één van de eerste telecomwinkels met e-voucher, levert het nieuwe systeem geen boze gezichten op. “Het personeel legt altijd uit dat we nu met bonnetjes werken. Klanten vinden het niet erg dat ze minder mooi zijn. Het is ze alleen om de pincode te doen, die ze ter plekke opwaarderen. Ze gooien kraskaarten normaal ook weg.” Miller van Jes Telecom: “Ze zullen het beltegoed niet kwijtraken als ze de opwaardeerbon als geld beschouwen en in hun portemonnee stoppen.”

Mobiel opwaarderen

Of het e-voucher een blijvende plek verovert, hangt niet alleen af van de bereidwillige consument. Nieuwe systemen kunnen het opwaardeerbonnetje later weer verdrijven. Zo introduceert Orange naast e-vouchers eind dit jaar een mobiel opwaardeersysteem. Met de telefoon kan het beltegoed direct vanaf de bankrekening opgewaardeerd worden met het mobiele netwerk van de operator. Bij mobiel opwaarderen moet de klant zich laten registreren bij Orange en ontvangt een persoonlijke pincode. In deze toekomst is voor de detaillist geheel geen rol meer weggelegd en scheelt het elektronisch opwaarderen voor de consument zelfs een gang naar de winkel.

door Jessica de Jong