Skip to main content

Vrouw

'Wij gooien niet met modder'

De Amsterdamse wethouder Kajsa Ollongren geloof heilig in de rede. Gezond verstand moet leidend zijn in contact met ‘het volk’, niet het onderbuikgevoel.

Bekijk het artikel in Intermediair

De half Zweedse Kajsa Ollongren (49), dochter van een Zweedse moeder en een Nederlandse vader uit een adellijk geslacht, is een nieuwe vrouwelijke politica met kans op een ministerspost in het volgende kabinet. Ze is sinds juni 2014 namens D66 wethouder en locoburgemeester in Amsterdam. Hoe kijkt zij terug op 2016 én vooruit naar een belangrijk nieuw jaar met de naderende verkiezingen?

Hoe teleurgesteld bent u dat Hillary Clinton niet de eerste vrouwelijke president van de VS is geworden?
‘Helemaal níet,’ zegt een jeugdige Kajsa Ollongren vanuit het stadhuis aan de Zwanenburgwal in Amsterdam. ‘Hillary sprak me niet zo aan, ze had weinig nieuwe ideeën. Het is jammer dat Trump president is geworden. Zijn ouderwetse opvattingen over het klimaat, over vrouwen, handel en minderheden zijn verontrustend. De handel tussen Nederland en de VS is belangrijk voor Amsterdam. We gaan zien hoe dat uitpakt.’

'Het blijft steeds hetzelfde kringetje met mannen'

Hoe belangrijk is een rolmodel voor u in de politiek?
‘D66 minister Els Borst van Gezondheidszorg was een belangrijk voorbeeld. Zij zette pas later belangrijke carrièrestappen en kreeg veel voor elkaar. In een lijstrekkersdebat spraken de mannen alleen over cijfers en geld, en zij zei: “Het gaat wel over mensen.” De Duitse Bondkanselier Angela Merkel is de politica die ik nu het meest bewonder. Ze is een baken van rust in deze onrustige tijd.’

Volgend jaar zijn de verkiezingen in Nederland. Er zijn op een na geen vrouwelijke lijsttrekkers. Is dat een gemis?

‘Absoluut. Het blijft telkens hetzelfde kringetje met mannen. We zijn in Nederland niet verwend met vrouwen in de politiek. Femke Halsema van Groen Links was de laatste vrouwelijke partijleider van een grotere partij. Daar kwam niets voor in de plaats. Hopelijk wel in de toekomst.’ 

Nederland doet het slechter dan Afrikaanse landen qua politieke betrokkenheid, zo blijkt uit de Global Gender Gap Index. Hoe verklaart u dat?
‘Er zijn genoeg capabele vrouwen. VVD-minister Edith Schippers van Volksgezondheid doet het bijvoorbeeld erg goed. Nederlandse mannen hebben echter te weinig oog voor het belang van een divers team. Dat komt er niet vanzelf. D66 heeft in Amsterdam als enige partij vrouwelijke wethouders geleverd. Meteen na de verkiezingen ben ik naar voren geschoven.’ 

D66 is dé Europa-partij. Hoe groot was de schok toen de Britten kozen voor een Brexit?
‘We respecteren de keuze van het Britse volk, maar het is erg slecht nieuws. Het kost veel tijd en energie om Groot-Brittannië los te maken, terwijl Europa zich beter kan richten op de onderlinge samenwerking. Samen staan we sterker ten opzichte van de rest van de wereld. De vluchtelingencrisis was anders verlopen als er eerder betere beslissingen waren genomen.’

De Brexit werd mogelijk door een referendum. Bent u anders gaan denken over referenda - toch een stokpaardje van D66?
‘Nee hoor. Referenda zijn géén stokpaardje van D66. Het is er pas jaren later, na de oprichting bijgekomen. Klopt, dat we voorstander waren van invoering. Maar referenda moet je lokaal houden en niet bij grote ingewikkelde vraagstukken. Ik heb daarin andere opvattingen dan de toenmalige partijlijn.’ 

De overwinning van Trump, Brexit, het Oekraïnereferendum wordt toegeschreven aan de boze burger. Ziet u dat ook zo?

‘Iedereen over een kam scheren is lastig. Er zijn verschillende thema’s waarmee mensen worstelen. Er bestaan zorgen over de toekomst waarvan onduidelijk is wat die brengt. Als burgers het gevoel hebben dat de politiek niet luistert, stemmen ze sneller tégen iets.’

Wortelt de onvrede in de vluchtelingenproblematiek, de economische situatie, het Zwarte Piet-debat of de globalisering?
‘De wereld verandert razendsnel. Denk aan de digitalisering. Maar ook massaontslagen zoals bij V&D maken mensen onzeker. Het personeel is bang om aan de kant te staan. Amsterdam laat werkzoekenden snel omscholen. Als je achter de kassa zit in de V&D, kan je prima in een hotel aan de slag. Een vluchteling of bijstandsgerechtigde kan in een ict- of technische functie werken. Het een gaat niet ten koste van het ander.’ 

'Als het moeilijk wordt lopen we niet weg zoals de PVV wel deed in 2012’

Bij de Nederlandse Verkiezingen speelt die volkswoede ook een prominente rol. Zal de campagne net zo gemeen worden als in de VS?
‘Het politieke klimaat is bezig te verharden. Sommige partijen zijn ruwer dan anderen. D66 zal niet met modder gooien. We blijven redelijk en komen met oplossingen. Als het moeilijk wordt lopen we niet weg zoals de PVV wel deed in 2012.’

De irritatie van de Amsterdammers lijkt zich vooral te concentreren op de overlast van toeristen en Airbnb. Hoe groot is dat probleem voor de stad?
‘Op de Wallen en rond Het Anne Frankhuis is er veel toegenomen overlast en drukte. Het toerisme zorgt tegelijkertijd voor werk in de stad en tilt andere wijken op. Neem de Baarsjes, dat was een stadsdeel waar niemand graag kwam.'

Hoe wil Amsterdam de overlast oplossen zonder de geldstromen van toeristen te verliezen?
‘Slimme oplossingen bedenken. Niet in elk vrijkomend gebouw een hotel. Een divers winkelaanbod. Massatoerisme van bussen en cruiseschepen omleiden naar de randen van de stad. Strengere regels ten aanzien van Air-bnb en illegale huisjesmelkers aanpakken.’

Juist op de grachten wonen veel D66 kiezers. Hoe houd u die tevreden?
‘Nee hoor! D66-stemmers wonen door de hele stad. Sommige grachtenbewoners zijn pas tevreden als er minder toeristen komen – ze sturen veel bezorgde brieven. Wij gaan met omwonenden en ondernemers het gesprek aan over praktische oplossingen. Bij de Munt mag het autoverkeer niet meer beide kanten oprijden via de grachten. Tijdens de Gaypride is de Prinsengracht autovrij en het afval binnen een dag opgeruimd. Dat zijn mooie dingen.’

'Toeristen kunnen ook buiten het centrum diamanten bekijken'

U wil de terminal voor de cruiseschepen verplaatsen naar een verlaten industriegebied. Heeft u dat handig uitgelegd? Er was veel kritiek over.
‘Ja, tuurlijk. Had ik verwacht. Ik kijk naar alle bronnen van de drukte en overlast. Ik heb nooit gezegd dat dit type toerist overlast veroorzaakt. Maar het gaat wel om zo’n vierduizend bezoekers die de stad inwandelen. Er werd allang gekeken naar een andere plek. In andere steden ligt de terminal nog verder weg. Toeristen kunnen ook buiten het centrum diamanten bekijken.’ 

Hoe hard werken was het de afgelopen twee jaar?
Lachend: ‘Héél hard. Van onderhandelingen in Den Haag, reizen naar Amerika tot een nieuw Kunstenplan: het was inspannend. Maar ongelofelijk leuk. Er is veel te doen in vier jaar.’

Waarom heeft u de overstap gemaakt naar de lokale politiek?
‘Na 22 jaar Den Haag, wilde ik iets anders. Mijn laatste functie als secretaris generaal op Algemene Zaken was fantastisch. Mijn baan was het adviseren van Rutte. Maar ik vind het nu leuk om de eindverantwoordelijke te zijn, de richting te bepalen en verantwoording af te leggen.’

Mocht D66 in de regering komen, wilt u dan minister worden?
‘Ik zie wel. Ik ben nu wethouder. Eerst maar een de verkiezingen afwachten. Ik ben vaker voorgedragen voor een functie of werd soms gevraagd om te solliciteren. Als er een verzoek komt, kijk ik of ik iets kan toevoegen. ’

Wie is Kajsa Ollongren?

1967: Geboren te Leiden
1991: Geschiedenis, Universiteit van Amsterdam
1991-2001 Ecole Nationale d’Administration, Leergang Internationale Betrekkingen, Clingendael, werkzaam bij verschillende ministeries.
2001-2007: directeur Europese Integratie ministerie van Economische Zaken
2005-2007: plaatsvervangend directeur-generaal ministerie van Economische Zaken
2007-2011: plaatsvervangend secretaris-generaal ministerie van Algemene Zaken
2011-2014: secretaris-generaal ministerie van Algemene Zaken
2014-heden: Wethouder Economische Zaken en locoburgemeester Amsterdam
Kajsa Ollongren is getrouwd met tv-producent Irene van den Brekel. Ze hebben twee kinderen.

De favorieten van Ollongren:
Netflix: ‘Narcos, spannend en goed gemaakt. Vooral ook leuk omdat ik dit samen met mijn zoons kijk.’
Film: ‘The big short. Ik heb de gevolgen van de bankencrisis van dichtbij meegemaakt in mijn werk. Deze film laat heel goed zien hoe roekeloos bankiers te werk gingen in de VS.’
Boek: ‘Oranje tegen de Zonnekoning, over het verschil tussen de Nederlandse en Franse monarchie Ik ben gek op boeken over de Nederlandse geschiedenis.’
Restaurant: ‘Baut en Dreesman. Inmiddels ben ik in alle vier de pop-up varianten van Baut geweest. Elke keer weer een verrassing wat ze er van maken. En telkens weer een aanwinst voor de stad.’
App: Whatsapp.