Met een lokagent krijg je daders van seksuele intimidatie wel te pakken

Anders dan bestuurders als de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zeggen, is het juridisch heel goed mogelijk om straatintimidatie van vrouwen te bestrijden, vindt Jessica de Jong, schrijfster van het boek ‘Machtige topvrouwen.’ Bekijk dit artikel in Trouw

Nederlandse burgemeesters doen veel te weinig om de straatintimidatie van vrouwen terug te dringen. Neem Femke Halsema. Met een voorlichtingscampagne wil de Amsterdamse burgemeester jongens en mannen de komende maanden aanleren om zich beter te gedragen. Meiden en vrouwen moeten sneller aangifte doen. Het Amsterdamse initiatief is een stap in de goede richting, maar gaat niet ver genoeg. Het eerdere besluit van de Amsterdamse burgemeester om niet te handhaven op straatintimidatie helpt daarbij zeker niet.
Burgemeesters kunnen in overleg met politie en Openbaar Ministerie aandringen op andere prioriteiten. De opsporing van gestolen auto’s of het oplossen van huisinbraken krijgen momenteel meer aandacht dan de aanpak van seksuele intimidatie. Aangiftes van aanrandingen en verkrachtingen liggen vaak maanden onbehandeld op de grote stapel. Laat staan dat de politie serieus werk maakt van aangiftes van straatintimidatie. Niet verwonderlijk dat de aangiftebereidheid van Nederlandse vrouwen beneden het vriespunt ligt.
De enige manier om daders van seksuele intimidatie op heterdaad te betrappen is door de inzet van lokagenten. Met lokagenten geeft de overheid niet alleen een duidelijk signaal af. De aanpak is tevens een effectieve manier om daders in de kraag te vatten, zo blijkt uit een Amsterdams initiatief.
Na het hoge aantal van circa 150 meldingen van straatintimidatie in een woonwijk in Amsterdam Nieuw-West wegens beledigingen en aanrandingen, heeft de politie in de zomer van 2019 vrouwelijke lokagenten ingezet. De uitkomst was opmerkelijk. In korte tijd werden drie lokagentes lastig gevallen, een aanzienlijk aantal voor een seksueel misdrijf dat juridisch vaak lastig is te bewijzen.
Echter, het lokale initiatief van de lokagenten kreeg geen politiek draagvlak. De opgepakte daders werden uiteindelijk niet vervolgd, zogenaamd omdat zij volgens de lokale verordening alleen ‘gewaarschuwd’ hadden mogen worden. Dezelfde fout is gemaakt door de Rotterdamse politie. Daar is getracht straatintimidatie aan te pakken met de lokale sisverordening, terwijl die overtredingen ook volgens de nationale wet voor de rechter gebracht hadden kunnen worden.
Veel aandacht ging de afgelopen jaren uit naar dit sisverbod, een extra middel van gemeenten om via een lokale verordening straatintimidatie te bestrijden. Deze uitbreiding van de wettelijke mogelijkheden is recent spaak gelopen door een uitspraak van het gerechtshof. In afwachting van een wet om straatintimidatie in heel Nederland strafbaar te maken is de politie in Amsterdam vervolgens gestopt om lokagenten in te zetten.
Dat is een verkeerde beslissing, want de huidige wettelijke regels bieden al ruim voldoende aanknopingspunten om in te grijpen. Het specifieke wetsartikel 266 stelt eenvoudige belediging strafbaar. Een vrouw opzettelijk ‘mondeling’ grove beledigen naar het hoofd slingeren in het openbaar, of haar door feitelijkheden (lees: lastigvallen) dwarszitten mag niet in Nederland. De rechter kan de dader een gevangenisstraf opleggen van ten hoogste drie maanden. Of een geldboete tot maximaal 3.900 euro.
Door de mislukking van het sisverbod zeggen politici, burgemeester Halsema voorop, dat ingrijpen bij straatintimidatie nog niet kan. De werkelijk reden om niet in te grijpen is politieke onwil. Seksuele intimidatie is geen populair onderwerp en wordt nog te vaak als vrouwengezeur weggezet. Bij de beslissing waar de politie zich dan op moet op richten, valt de keuze van politici vaak op meer mannelijke onderwerpen als verkeersovertredingen of drugscriminaliteit.
De huidige wet wordt overigens allang toegepast. De voormalige burgemeester van Vlaardingen, Annemiek Jetten, deed meerdere malen met succes een beroep op dit wetsartikel. Zij werd door mannen voor ‘stinkhoer', 'kutwijf' en 'kankerhoer’ uitgemaakt op internet. De daders kregen hiervoor taakstraffen nadat zij aangifte had gedaan. Laten we nu gewone vrouwen nog te hulp schieten.